|
Een aantal jaren geleden gaf mijn voedingsleraar, Horst Collenberg uit Haltern, een lezing in Nederland. Er werd onder andere over biergist en bakkersgist gesproken in de voorbereidingsperiode voor de vluchten. Hij stelde voor, om de biergist maar op de stoepen en straten te strooien, zodat ze de gladheid konden bestrijden. Het was destijds winter en nog glad ook. Het zou dan volgens hem nog enig nut hebben. Het was een uitspraak die weliswaar niet helemaal klopte, maar wel gold voor zo’n 75% van de gebruikte biergistsoorten in de duivensport. Op enkele uitzonderingen na moeten we ons dus eens flink achter het oor krabbelen. Naar aanleiding van de vele vragen over biergist tijdens lezingen, wil ik er iets over te schrijven in een artikel. nAllereerst moeten we een verdeling maken tussen de verschillende soorten. Ik zal proberen dit in een schema te verwoorden.
GIST:
A: Gist voor de bierbrouwerij
B:Gist voor voedingssupplementen, waaronder DODE GIST - LEVENDE GIST
Biergist uit de A groep.
We gaan eerst kijken naar de gist voor de bierbrouwerijen. Firma’s als Gist Brocades zijn op dit gebied actief. De gist wordt toegevoegd aan het brouwproces. (gerstemout, hop, tarwe en water) De gist voedt zich met de suikers uit het mengsel en hierdoor ontstaat alcohol en koolzuur. De alcohol wordt gebruikt voor het bier en de koolzuur wordt vooral doorgeleverd aan de frisdrankindustrie. Alle mooie bubbeltjes die zich in je glaasje met Cola of Spa rood bevinden komen hier dus vandaan. Iedere bierbrouwer gebruikt zijn eigen karakteristieke biergist. De eigenheid van de gist bepaalt de smaak van het bier. Door het gistingsproces treedt veel energieverlies op, een deel van de vitamines en de hoogwaardige eiwitten worden verbruikt en gaat verloren. Deze brouwersgist wordt als het ware compleet uitgemergeld en sterft. Datgene wat van het product overblijft wordt gedroogd en gemalen. Het wordt gebruikt in de veevoederindustrie. Dit is de ons alom bekende “biergist”Van de vitamines etc.moet je je niet zoveel meer van voorstellen. Toch gaat niet alles verloren, vooral de vele eiwitten (+/- 45% van het gedroogde eindproduct) blijven bewaard in het restproduct. Dit uitgemergelde product dient meestal als de grondstof voor onze biergist voor postduiven. Een mooie duif op de pot of op het pak doet wonderen. Op het etiket prijkt de naam “ biergist”, maar het is dus eigenlijk een afvalproduct van die bierbrouwerijen..
Biergist uit de B groep.
Dan gaan we naar de andere kant van de tekening. Deze gist heeft een heel ander doel. De gist wordt gekweekt op bietsuiker, rietsuiker of melasse. Om de gist te laten groeien worden mineralen en suikers toegevoegd. Een en ander vermenigvuldigt zich en er ontstaan vele aminozuren, mineralen en vitamines. Dat zijn in hoofdzaak de B vitamines, ook wordt er vitamine H geproduceerd. De Latijnse naam van bier- of bakkersgist is: saccharomyces cerevisiae. Des te hoger de kwaliteit van de voedingsbodem, des te hoger de biergist kwaliteit. De gist die wordt gekweekt op rietsuiker is minder rijk dan die op bietsuiker is gekweekt. Die is op zijn beurt weer rijker dan die op melasse is gekweekt etc. Er zijn oneindig veel variaties op de markt voor de specifieke doelen van de gebruiker.
”Dode gist”en “levende gist”.
Gaan we een stapje lager in de tekening dan zien we het vakje”dode gist”en “levende gist”. Afhankelijk van het drogingproces en maalproces krijgen we “levende”of “dode”gist. Levende gist komt pas weer tot leven als er weer water aan toegevoegd wordt. Deze biergist, ook wel bakkersgist genoemd, wordt gebruikt voor voedingssupplementen, is heel hoogwaardig en wordt zowel voor dieren als voor mensen gebruikt. Voor menselijke consumptie wordt in het algemeen gist gebruikt, die bij het droogproces op een zodanige temperatuur gebracht wordt, dat de gist doodgaat, maar de hoogwaardige voedingsstoffen en vitaminen onbeschadigd behouden blijven.
Afhankelijk van de tijd van het jaar kun je biergist aan duiven één of meerdere keren per week geven. De duif heeft van ingedroogde gist per keer 1 gram nodig. Van niet ingedroogde levende gist die je bij de bakker koopt, is dat 1 - 2 gram per duif, doordat hier nog veel vocht in zit. In gedroogde gist zit bijna geen water meer om het houdbaar te maken.. Het gaat erom bepaalde stoffen in het lichaam om te zetten en of af te breken. Wat betreft duiven gaat het vooral om een betere enzymwerking en dus om een betere vertering op van de voedingsstoffen. Hiervoor zorgt “levende bier / bakkersgist”.
Door de werking van levende gist worden ook waardevolle voedingsstoffen en vitamines etc. uit de voer onttrokken, wat nog verteerd moet worden. Zij voegt echter meer waardevolle stoffen toe en we kunnen zeggen dat deze gist zijn waarde zeker heeft bewezen. Duiven die er heel slecht uitzien en vele tekorten hebben, zien er na enkele weken weer blakend van gezondheid uit. Die ervaringen heb ikzelf vaak gemaakt. Als je gist haalt van de bakker, moet je er wel rekening mee houden dat de waardes gedurende een week al teruglopen van +/- 100% (verse gist) naar 50% en je kunt het niet te lang bewaren. Koop je gedroogde “levende”gist, dan is dat gemakkelijk te controleren of die ook “leeft”: doe twee suikerklontjes in een glas, voeg een eetlepel gist toe en vul het glas tot de helft met lauw water. Na een kwartier is het glas tot bovenaan toe gevuld door de werking van de gist. Gebeurt dat niet, dan is er geen sprake van levende gist.
Ook dode gist uit de B groep is voor duiven zeer waardevol. Er valt wat minder over te vertellen maar er is echt topkwaliteit te koop. Misschien is deze gist nog wel waardevoller dan de “levende”variant. Verschillende vloeibare gistsoorten zijn van zeer goede kwaliteit. Het is dus gewoon een kwestie van uitproberen. Koopt u een goedkope pot biergist, dan is de kans groot dat het afval is uit de bierbrouwerij. Kijk naar de duiven en u weet het meestal direct.
Een broodje bruin.
Er is ook gedroogde gist te koop in kleine zakjes. Je kunt er brood mee bakken. Kijk maar eens in winkels die meel verkopen voor de broodbak machines. Tijdens dat proces worden koolhydraten in het meel omgezet in koolzuur, waardoor het meel “rijst” en dat was nou net de bedoeling.
Biergist en levende gist als voedingssupplement.
Melkgist en biergist zijn erg geschikt als voedingssupplement voor mens en dier. Er zijn ook veehouders die andere keuzes maken door hun vee betere gist te geven dan de gangbare biergist. Bij herkauwers heeft levende gist een belangrijke functie. Het vangt de zuurstof weg en hierdoor worden lulolytische bacteriën gestimuleerd en neemt de vorming van vluchtige vetzuren toe. Het werkt stabiliserend op de PH- waarde in de pens, waardoor de kans op pensverzuring afneemt en de melkproductie toeneemt. Bij varkens zorgen de gist-mannamen ervoor dat pathogene micro-organismen (met name E.coli en salmonella) zich niet kunnen hechten aan de darmwand, doordat de gist zich hecht aan de darmwand. Dit leidt tot een behoud van conditie en een betere vruchtbaarheid. Bij biggen en vleesvarkens worden vertering en groei positief beïnvloed. Bij pluimvee verbeteren de fermentatie omstandigheden. De werking bij levende gist bij postduiven is de werking hetzelfde als bij pluimve
Enkele cijfers:
Een goede biergist, levende of dode uit de B groep is ongeveer 3 keer zo duur dan het afvalproduct van de bierbrouwer, uit de A groep, wat men ook biergist placht te noemen. Hier enkele verschillen:
Biergist: Brouwersgist:
Mg / 100 gr. Mg / 100 gram
Eiwitten: 43.5 47.5
Vet 3.6 1
Vitamine B1 -- 13.5
Vitamine B2 -- 65
Vitamine B3 18 40
Vitamine B5 -- 400
Vitamine B6 24.8 25
Vitamine B11 19.5 20
Vitamine B12 minder dan 0.01 mcg 4 mcg
Biotine 0.55 0.55
Ruw eiwit 45,4 %
Ruw vet 0,4 %
Ruwe as 6,8 %
Ruwe celstof 0,9 %
Door mij gebruikt
Lysine 31.200 mg/kg
Methionine 4.900 mg/kg
Natrium 1.080 mg/kg
Nutritionele toevoegingmiddelen
Vitamine A 275.000 IE/kg
Vitamine D3 55.000 IE/kg
Vitamine E 625 mg/kg
Vitamine K3 22 mg/kg
Vitamine B1 50 mg/kg
Vitamine B2 96 mg/kg
Vitamine B6 113 mg/kg
Vitamine B12 0,15 mg/kg
Vitamine C 750 mg/kg
Calcium-D-pantothenaat 300 mg/kg
Biotine 4 mg/kg
Niacine 875 mg/kg
Foliumzuur 10 mg/kg
Choline 10.813 mg/kg
Het is maar dat je het weet. De winter is dan wel voorbij, maar zoals al gezegd: een goede gist is nooit weg. Weet dus waarvoor je kiest. Voor afvalproducten of voor kwaliteit. Voor prijs of voor producten die de duiven beter tot hun recht laten komen. “The choice is yours”.
|
